Er is een belangrijke tijd aangebroken voor de radiozenders met een FM-frequentie, vanaf dinsdag kunnen ze bieden op een frequentiepakket in de hoop ook de komende twaalf jaar uit te zenden op een frequentie. Dat kan betekenen dat jouw favoriete zender straks op een andere frequentie zit of (tijdelijk) helemaal niet in de ether te vinden is. Net als in 2003. Een echte veldslag volgde erna pas…

Voor de publieke zenders in de ether (NPO Radio 1, NPO Radio 2, NPO Klassiek en NPO 3FM) verandert er niets: zij houden hun frequenties. De commerciële omroepen moeten betalen voor de etherruimte.

In 2003 werden voor het eerst de frequenties geveild. Toen was er sprake van zerobase: de herverdeling van de middengolf- en FM-radiofrequenties. Hoewel er voor menig station een plek leek te zijn bleek de uitkomst anders dan verwacht.

Op dat moment hadden Radio 538, Radio 10 FM, Sky Radio 100.7 FM, Business Nieuws Radio, Yorin FM, Noordzee FM en Classic FM een FM-pakket(je). Daarnaast wilden ook Kink FM en Radio Veronica (terug) in de ether. Dat leek simpel te regelen met negen pakketten. Veronica besloot echter toch niet mee te bieden voor haar twee zenders (Kink FM was deel van de vereniging op dat moment). Dat zorgde ervoor dat het voor Kink FM bedoelde pakket (A05) anders zou worden ingevuld.

Met en zonder clausule

Daarbij waren er regels: een zendergroep mocht een ongeclausuleerd pakket en een met clausule. Die laatste was er voor nieuws, klassiek/ jazz, Nederlandstalig, gouwe ouwen en alternatief. Bij de vrije kavels won het hoogste bod. Wanneer er sprake was van clausules, dan zou er een vergelijkbare toets zijn. Wie het beste de clausule wilde bedienen won. Pas bij een vergelijkbaar plan werd dan gekeken naar het geboden geldbedrag.

Radio 10 FM – Radio 103 – Veronica

Zo kon het gebeuren dat Radio 10 FM (Net als Noordzee onderdeel van Talpa Radio) naast een frequentie greep. De Sky Radio Group (met Sky en Classic) had in drie gevallen gewonnen: een vrij pakket voor Sky, het pakket voor klassieke muziek én die voor gouwe ouwen.

Sky besloot voor de laatste te kiezen. Ze won daarbij van Radio 10 omdat ze een recente hit minder per twee uur beloofde te draaien. Classic FM verdween van FM en het pakket werd later opnieuw geveild om Arrow 90.7 FM te worden.

Sky Radio, De Gouwe Ouwe Zender, Noordzee 100.7 FM, Business Nieuws Radio, ID&T Radio, Radio 538, Yorin FM, Arrow Jazz en RTL FM kregen een plek op de FM.

Niet Talpa, maar Sky kreeg dus het pakket voor de zender met oude muziek. Sky wilde Radio 10 wel overnemen en dus bleef de zender op FM.

De overname ging echter niet door omdat Talpa vond dat zij recht hadden op de frequentie en naar de rechter stapten. Daarop besloot Sky Radio 103 – De Gouwe Ouwe Zender in de ether te zetten. Die maakte later weer plaats voor een verrijzing van Radio Veronica.

Omdat het avontuur van de Vereniging Veronica, zelfstandig doorgaan na een vertrek uit de Holland Media Group (nu RTL Nederland), geen succes bleek werd een samenwerking gezocht.

Met Sky werd samengewerkt voor de radio en SBS werd de tv-partner. De merknaam werd (als ik het goed heb) voor 50 jaar in licentie gegeven aan beide partijen. Radio 103 werd Radio Veronica en V8TV maakte plaats voor Veronica op tv.

Noordzee 100.7 FM

Noordzee kreeg het pakket met de beste dekking (voor een hoop geld): de 100.7 FM. Niet lang erna werd besloten de naam te veranderen, evenals de muziek, in de hoop dat luisteraars van Sky zouden blijven hangen. 538 verhuisde een stukje op de FM-band, en Yorin FM en Business Nieuws Radio mochten blijven.

Op het klassieke kavel kwam nieuwkomer Arrow met een jazz-zender. Het voor Kink bedoelde alternatieve pakket kwam in handen van dancezender ID&T (later SLAM!) en RTL verzilverde, tot eigen verbazing, twee pakketten: een voor Yorin FM en een voor een Nederlandstalige zender. Dat zou RTL FM worden.

RTL FM & 100%NL

Dat RTL het pakket voor Nederlandstalige (en Europese) muziek kreeg was tegen het zere been van een andere gegadigde: 100%NL. Hoewel zij een hoger deel Nederlands product wilde draaien (70 tegen 35 procent) grepen ze ernaast. RTL bleek miljoenen te betalen en het bedrag van 100%NL zou veel lager blijken.

Jaren later werd die fout door de rechter hersteld en verdween RTL FM om plaats te maken voor 100%NL. In eerste instantie werd het een urban-zender, later kwam een format dat heel veel leek op dat van RTL FM.

Zo was er al snel een nieuwe lijst van radiozenders op FM: Radio 538, Radio Veronica, Sky Radio, Business Nieuws Radio, Yorin FM, Noordzee 100.7 FM, 100%NL, ID&T Radio en Arrow 90.7 FM. Maar daar stopte het niet.

Verkoop 538 maakte weg vrij voor Q-Music

Tussendoor stond ook Radio 538 te koop. John de Mol besloot die zender, toen marktleider, te kopen. Dat betekende dat Noordzee 100.7 FM de deur uit moest, want een bedrijf mocht slechts een ongeclausuleerde zender hebben.

Het werd verkocht aan de Belgen die er, met Jeroen van Inkel voorop, Q-Music van maakten.

Yorin FM – CAZ! – Arrow Classic Rock – Radio 10

Ook besloot RTL Yorin FM te verkopen aan SBS. Zij besloot de zender om te dopen naar CAZ! en niet veel later werd de zender verkocht aan Arrow.

Die laatste plaatste Arrow Classic Rock op de frequenties, maar dat hield niet lang stand en zo werd het pakket gevuld met ruis. Tot er een nieuwe veiling kwam van pakket A07. Arrow Jazz werd na een faillissement omgetoverd tot Sublime FM.

Bij de nieuwe veiling van pakket A07 in 2013 was RadioCorp de winnaar. Het bedrijf achter 100%NL bleek Radio 10 te willen laten terugkeren. Voor het zover was – Radio 10 GOLD was onderdeel van Talpa en moest worden overgenomen – was Everyone’s a winner van Hot Chocolate non-stop te horen.

Duidelijkheid in september

Al met al zorgt het ervoor dat de ether er 20 jaar later anders uitziet dan voor en na de verdeling van frequenties in 2003. Nu zijn Sky Radio, Radio Veronica, Q Music, BNR Nieuwsradio, SLAM!, Radio 538, Radio 10, Sublime en 100%NL in de ether te vinden.

Of dat in september nog zo is ligt aan de diepte van de financiële zakken van DPG Media, Mediahuis, FD Mediagroep en Talpa. In de hoop dat er geen nieuwe kapers op de kust zijn. KINK wil ook nog altijd een frequentie. En wellicht zijn er nog kapers op de kust.

De biedingenstrijd is vandaag begonnen en dat kan dagen duren. De veiling moet de overheid minimaal 70 miljoen gaan opleveren. Deze keer zijn er maar twee pakketten met een clausule: voor (70 procent) nieuws en voor (50 procent) muziek van eigen bodem. De veiling eindigt pas als er niet meer hoger wordt geboden op een pakket. In de nacht wordt de veiling stilgelegd.